E-ducatieve tochten

Den Dolaard organiseert educatieve staptochten met ezels voor iedereen die zich hiertoe aangesproken voelt. Het lijkt ongewoon om in de context van tochten en ezels te spreken van ‘educatief’. Daarom is het aangewezen dit begrip even toe te lichten. Wat verstaan wij onder ‘educatie’?

We nemen als insteek een uitspraak van Augustinus: “Ga niet naar buiten, maar keer in tot jezelf, daar woont de waarheid.” De vroegchristelijke filosoof Augustinus (354 – 430) is 1 van de eerste denkers in onze geschiedenis die zich bezig houdt met het ‘innerlijk’. Enigszins kort door de bocht zou je kunnen zeggen dat we tot op de dag van vandaag t.g.v. de wending naar binnen in een problematische verhouding tot ons zelf en onze identiteit staan. Problematisch als we zien hoeveel (eenzijdige) aandacht er vandaag gaat naar het exploreren van het zelf (cfr. allerlei vormen van coaching, training en therapie die op een of andere manier te maken hebben met het verwerven van vaardigheden, kennis en attitudes), waarbij dit zelf en het innerlijk op een quasi uitsluitend psychologiserende (en economische) manier wordt verstaan.

Hier tegenover plaatsen wij de educatieve beweging, als de beweging naar buiten, weg van/uit het innerlijk. Educatie komt van het latijnse ‘educere’, wat letterlijk naar buiten brengen betekent, van ex [uit, omhoog] + ducere [leiden]. “In e-ducatie gaat het niet om vormende maar om ont-vormende ervaringen, niet om zichzelf-worden maar om anders-worden, niet om een versterking van het binnen, maar om een blootstelling aan het buiten(EUROPA anno 2006. E-ducatieve berichten uit niemandsland).

We gaan dus letterlijk op stap, met een ezel. Vertrekpunt is steeds de oude boerderij gelegen aan de Zwartaardeweg te Zoutleeuw, aan de achterzijde van het Vinne, het grootste natuurlijke binnenmeer in Vlaanderen. Na een eerste kennismaking met de ezels en zodra jij je ezel hebt gekozen, verlaten we de boerderij en gaan letterlijk naar buiten, de straat op. We stappen, we begaan de weg. Het ervaren van de weg wordt belangrijker dan waar de weg naartoe leidt: de weg bestaat uit het begaan van de weg, le chemin se fait en marchant.

De wegen die we begaan tijdens de wandeltocht, zijn niet zozeer de lineaire hoofdwegen waarop we gewoonlijk onze gemotoriseerde verplaatsingen doen, maar zoveel mogelijk zogenaamde ‘trage wegen’, oude verbindingslijnen in het landschap. Het zijn wegen die onze beweging vertragen doordat ze vragen om een aandachtige manier van stappen en tegelijk onze blik richten naar de wereld buiten ons. Het buiten is de ruimte die tijd neemt…

Het stappen met de ezel is niet ontspannend, maar vergt een bepaalde houding waarbij men op een bepaalde manier bezig is met zichzelf, in het bijzonder het eigen aanwezig zijn bij de situatie. Een ezel is immers een bijzonder sensitief dier en reageert voortdurend en direct op de situatie. De ezel faciliteert m.a.w. een bijzondere vorm van aandacht. Als zodanig kan de staptocht met de ezel worden beschouwd als een oefening in aandacht. Aandachtig worden voor jezelf, voor de ezel en de omgeving waarin je je bevindt.

Om het educatieve karakter van de tochten te waarborgen, vinden deze tochten steeds plaats onder begeleiding. Dit doet denken aan de oorspronkelijke figuur van de pedagoog: degene die mee op stap gaat, die het kind weg brengt uit het huis en begeleid naar een buiten.

Het uitwerken van het educatieve karakter van deze tochten gebeurt in samenwerking met het Laboratorium voor Educatie en Samenleving van de Universiteit te Leuven. Dit Labo onderzoekt o.l.v. prof. Jan Masschelein actuele educatieve praktijken en biedt een boeiend theoretisch kader aan om deze praktijken te benaderen.